W 1919 roku w
wyniku połączenia dwóch fabryk samolotów powstała spółka Bayerische Flugwerke
Motoren , przemianowana w rok później na Bayerische Motoren Werke AG. Siedzibą
firmy było Monachium, zaś logo firmy to stylizowane śmigło.
Należy
pamiętać, że nastąpiło to krótko po zakończeniu I wojny światowej. Produkcję
uzbrojenia wstrzymał traktat wersalski, zakłady zbrojeniowe zmuszone były
przestawić się na produkcję pokojową. Jednocześnie zubożała ludność poszukiwała
przede wszystkim tanich środków lokomocji. Spowodowało to, że bardzo szybko
powstawały nowe wytwórnie motocykli, zwłaszcza w okolicach Berlina (ponad 100)
oraz Norymbergii (ok.40), bardzo często przekształcane z fabryk rowerów.
Obserwowano tak olbrzymi rozwój produkcji motocykli, że w samych Niemczech, w
1927 roku jeździło tam ponad 400.000 tych pojazdów.
W tym czasie
firma wykorzystała panującą sytuację i zainteresowała się motocyklami. Było to o
tyle łatwiejsze, że zakłady lotnicze BFW (Bayerische Flugzeug Werke), zanim
stały się częścią BMW, produkowały wcześniej motocykle Flink i Helios, oraz
silniki motocyklowe o pojemności skokowej 496 cm3, kupowane przez mniej lub
bardziej znane firmy, jak: Victoria, Bison, SBD, SMW Hennigeri i inne. To
właśnie konstruktorowi Martinowi Stolle BMW zawdzięcza to, co do dnia
dzisiejszego wyróżnia jej motocykle : dwucylindrowy silnik typu "boxer",
stosowany w Victorii KR 1. (Warto dodać, że dwucylindrowy silnik boxer
wprowadziła do produkcji angielska firma Fee (później Douglas) w 1905 roku.) Po
odejściu Stolle'a do Victorii ówczesny dyrektor fabryki zdecydował, że motocykle
otrzymają znaną z samolotów markę BMW, a do skonstruowania nowego motocykla
zaangażował młodego konstruktora silników lotniczych Maxa Friza. Zbudowany przez
Friza motocykl pojawił się w 1923 roku. Był to model R 32,
prekursor rozwiązań (rama rurowa, przeciwbieżny silnik ustawiony poprzecznie do
osi pojazdu i zblokowany ze skrzynią biegów, napęd tylnego koła wałkiem z
przegubami) charakterystycznych pó.niej dla tej marki. W zasadzie od samego
początku firma słynie z innowacji i prekursorskich rozwiązań. W 1924
roku inż. Schleicher skonstruował motocykl, który od pierwszego modelu różnił
się górnozaworowym silnikiem. Była to BMW R 37 o pojemności także 500 cm3, lecz
mocy zwiększonej do 11,5 kW (16 KM). W następnym roku pojawił się
jednocylindrowy typ R 39 - górnozaworowy, o pojemności 250 cm3, zaś w 1926 roku
powstał turystyczny model R 42, osiągający moc 8,7 kW (12 KM) z 500 cm3. Pojazdy
tej marki słyną z walorów trakcyjnych i niezawodności, co decydowało o ich
sukcesach w konfrontacji z innymi
pojazdami.
Na licencji
Austin 7 w 1928 roku BMW buduje swój pierwszy samochodzik DIXI z
czterocylindrowym silnikiem o pojemności 750 cm3 i mocy 15
KM.
Do wyścigów
przygotowano w BMW specjalne maszyny z silnikami o pojemności skokowej 350 cm3,
500 cm3 i 750 cm3, z rozrządem górnozaworowym, wałkiem w głowicy i sprężarką (w
modelach 500 i 750) osadzoną na czopie wału korbowego. W 1929 roku zbudowano
dwucylindrową 750 - słynną zdobywczynię wielu światowych rekordów. W dniu 9 września 1929
roku monachijczyk Ernest Henne na tym motocyklu (BMW 750 ze sprężarką)
przekroczył koło Ingolstadtu prędkość 200 km/h i ustanowił rekord świata dla
motocykli, osiągając 216,05 km/h. W osiem lat pó.niej, w 1937 roku "przeleciał"
na motocyklu BMW 500 ze sprężarką odcinek autostrady między Monachium a
Ingolstadtem z prędkością 279,5 km/h, ustanawiając kolejny rekord światowy,
który utrzymał się przez 14 lat, do 1951 roku. W latach
trzydziestych firma BMW kontynuuje koncepcję konstrukcyjną modelu R 32 -
wprowadzając jednak zmiany w podwoziu. W 1929 roku w modelu R 11 zmieniono ramę
z rurowej na tłoczoną (od tego czasu produkowano motocykle z dwoma rodzajami
ram), zaś w 7 lat później wprowadzono z powrotem ramy rurowe. W 1935 roku ujrzał
światło dzienne model R 12 z pierwszym, seryjnie produkowanym widelcem
teleskopowym w zawieszeniu przedniego koła. Model ten był pierwszą konstrukcją
BMW, w której doświadczalnie zastosowano napęd koła w wózku bocznym. W dwa lata
później pojawia się model R 51 z silnikiem górnozaworowym, o pojemności 500 cm3
i mocy 24 KM z hydraulicznym zawieszeniem tylnego koła. W tym czasie konstrukcje
firmy BMW stają się wzorem ciężkiego motocykla niemieckiego.
W
1939 przychodzi największy sukces BMW w wyścigach motocyklowych - zwycięstwo
Georga Meiera (jako pierwszy i jedyny niemiecki zawodnik) w znanym angielskim
wyścigu Tourist Trophy na wyspie Man. W tym samym roku Meier uzyskał tytuł
mistrza Europy w klasie do 500 cm3. Lata II Wojny |wiatowej
to portfel zamówień dla armii niemieckiej. Najsłynniejszą i najbardziej
zaawansowną konstrukcją wojenną był model R 75 Sahara, z silnikiem
górnozaworowym, napędem koła wózka, motoreduktorem i hydraulicznym hamulcem
tylnego koła. Po
wojnie fabryka wznawia produkcję motocykli w 1948 roku lekkim jednocylindrowym
modelem R 24 o pojemności 250 cm3 i mocy 12 KM. W 1950 roku oferowany jest
pierwszy powojenny boxer - R 51/2. Jest to nieco zmodyfikowana wersja
przedwojennego R 51. Znowu przychodzą
sukcesy sportowe. Pierwsza ekipa BMW : Wilhelm Noll i Fritz Cron w 1954 roku
zdobywają tytuł Mistrza |wiata w wyścigach motocykli z wózkami. Łącznie kierowcy
BMW zdobyli aż 19 takich tytułów.
Rok 1955 przynosi nową
serię boxerów R 50, R 60. Pojawia się najsilniejsza odmiana R 69 - słynny R 69S
o mocy 42 KM z 600 cm3 i wahaczem pchanym w przednim zawieszeniu. Modele te
przez prawie 15 lat były najszybszymi seryjnymi BMW i jednymi z najszybszych
motocykli świata w swoim czasie, osiągając niemal 180 km/h. Kupowany przez
wszystkie policje świata dzięki zamówieniom rządowym, R 69 S pozwolił przetrwać
firmie BMW silny kryzys i dominację Anglików w latach
60. W 1969 roku BMW buduje
nową fabrykę i przenosi produkcję motocykli do Spandau w Berlinie Zachodnim.
Jednocześnie prezentuje nową, 6 serię boxerów. Na świecie zaczyna się boom
motocyklowy, na rynku zaczynają dominować jednoślady japońskie.
Na pięćdziesięciolecie BMW w 1973 roku firma przedstawia ukoronowanie serii 6 -
model R 90 S, osiągami dorównujący pojazdom japońskim. Ponadto, maszyna ta
charakteryzuje się bardzo dobrymi właściwościami jezdnymi : elastycznością
silnika i komfortem zawieszenia. Jako jedna z nielicznych firm europejskich BMW
nawiązuje równorzędną walkę o rynek z firmami
japońskimi. Na początku 1976
BMW AG dzielli się, wyodrębiając fabrykę motocykli powołuje do życia BMW
Motorrad GmbH. W tym samym roku firma wprowadza na rynek pierwszy wielkoseryjny
model z pełną osłoną aerodynamiczną - R 100 RS. Ten sportowo-turystyczny
motocykl umożliwiał komfortową podróż przy wysokich prędkościach. W dwa lata
pó.niej ujrzał światło dzienne prekusror współczesnych motocykli turystycznych -
R 100 RT. Podobnie jak R 100 RS, bazował na nieosłoniętym R 100/7 i posiadał
obszerną owiewkę. Dolna część osłony była identyczna jak w R 100 RS, natomiast
górna znacznie szersza, posiadała wysoką i szeroką szybę. Motocykl, dzięki
wysokiej kierownicy i wygodnej pozycji pasażerów zapewniał wysoki komfort jazdy.
W standardowym wyposażeniu znajdowały się kufry podróżne. W
1980 roku pojawił się pierwszy model enduro - R 80 G/S. Osobliwością tego modelu
było zastosowanie po raz pierwszy w wielkoseryjnej produkcji jednostronnego
wahacza typu Monolever w zawieszeniu tylnego koła. Jednostronny wahacz był
jednocześnie obudową wału Kardana. W rok później, na specjalnie przygotowanym R
80 G/S kierowca fabryczny Hubert Auriol zdobywa pierwsze zwycięstwo dla BMW w
rajdzie Paryż - Dakar. Pó.niej, ekipa BMW będzie zwyciężać w tym rajdzie jeszcze
wielokrotnie. Na początku lat
osiemdziesiątych BMW wprowadza do produkcji rewolucyjny model K 100. Rozwiązania
zastosowane i wprowadzane na przestrzeni lat w tym motocyklu znajdą zastosowanie
w późniejszych modelach wszystkich liczących się producentów motocykli na
świecie. Motocykl posiada zupełnie nowy, leżący, czterocylindrowy silnik,
chłodzony cieczą. Silnik zblokowany ze skrzynią biegów i jednostronnym wahaczem
stanowi część nośną motocykla. Po raz pierwszy w seryjnym motocyklu sterowaniem
silnika zarządza elektronika z wtryskiem paliwa. W modelu z 1987 roku pojawia
się pierwszy na świecie, seryjny system ABS. W 1991 roku BMW zaskakuje
wprowadzeniem katalizatora z sondą Lambda w modelu K 1 i K 100 RS. Należy
uzupełnić, że w międzyczasie BMW sukcesywnie wprowadza jednostronny wahacz w
tylnym zawieszeniu we wszystkich modelach. W 1987 roku w modelu R 100 GS
zastosowano nową, udoskonaloną wersję tego wahacza - Paralever. W
siedemdziesiąt lat od prezentacji R 32 w 1993 roku trafia do sprzedaży motocykl
nowej generacji z ośmiozaworowym boxerem - R 1100 RS. Tym razem zadziwia
przednie zawieszenie Telelever. Jest ono połączeniem widelca teleskopowego,
który ma tylko funkcję prowadzenia koła i wahacza z centralnym elementem
resorująco-tłumiącym. Zawieszenie tylne stanowi wahacz Paralever. Silnik, boxer
nowej generacji wyposażony w 4 zawory na cylinder i rozrząd HC, osiąga moc 90 KM
z 1085 cm3. W latach
dziewięćdziesiątych XX w. BMW sukcesywnie wprowadza kolejne odmiany
ośmiozaworowych boxerów R1100 i R850. W 1997 firma posiada w swojej ofercie
pierwszy motocykl typu cruiser - R 1200 C. Znaczącej modyfikacji poddane są
modele serii K - 1200 RS i 1200 LT. Na jesieni 1999 roku poddano modyfikacji
jednocylindrowca F650. Od tej pory wszystkie produkowane motocykle BMW zasilane
są wtryskiem benzyny. Rajd Paryż - Dakar w 2000 roku przynosi spektakularne
zwycięstwo załogi BMW : cztery pierwsze miejsca przypadły zawodnikom
biało-niebieskich, a zmodyfikowany F 650 GS triumfuje podobnie jak przed 20 laty
R 80 G/S. Planuje się wprowadzenie do produkcji boksera chłodzonego cieczą z
rozrządem desmodromicznym. Ciekawe czym jeszcze zaskoczą nas inżynierowie BMW ? Š
tekst : W.O., foto : BMW
|